Βιολογική γεωργία και αγροτική ανάπτυξη

Η βιολογική γεωργία στην υπηρεσία της αναζωογόνησης των αγροτικών περιοχών;

Σε μια εποχή που πολλοί αγρότες ετοιμάζουν τις αποσκευές τους και μετακομίζουν στην πόλη, η βιολογική γεωργία και μεταποίηση μπορούν ίσως να βοηθήσουν στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και ευκαιριών για τις αγροτικές κοινότητες σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ζήτηση βιολογικών προϊόντων βρίσκεται σε πρωτόγνωρα υψηλά επίπεδα και πρόσφατες εκθέσεις δείχνουν ότι οι λιανικές πωλήσεις βιολογικών προϊόντων αυξάνονται σε ποσοστό 10–15 % ετησίως1. Μια τέτοια αξιοσημείωτη αύξηση καταδεικνύει ότι ο τομέας της βιολογικής γεωργίας βρίσκεται σε άνθηση, καθώς ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν τα ευρύτερα περιβαλλοντικά οφέλη, τα οφέλη για την καλή διαβίωση των ζώων και τα κοινωνικά οφέλη της καλλιέργειας και μεταποίησης βιολογικών τροφίμων.
Η έκταση των γαιών βιολογικής καλλιέργειας στην ΕΕ αυξήθηκε σταθερά επί σειρά ετών. Το 2006 πάνω από 6 εκατομμύρια εκτάρια (ή περίπου το 4 % της συνολικής γεωργικής έκτασης της ΕΕ) αποτέλεσαν αντικείμενο διαχείρισης βάσει βιολογικών προτύπων. Σε σύγκριση με το 2003, στην πλειονότητα των κρατών μελών σημειώθηκε αύξηση των εκτάσεων βιολογικής καλλιέργειας.
Το 2006 πολλά από τα νέα κράτη μέλη αύξησαν ειδικότερα το μερίδιο της βιολογικής τους γεωργίας επί του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Πρόκειται για σπουδαία νέα για όσους αναζητούν εργασία στις αγροτικές περιοχές διότι η βιολογική γεωργία με την έμφαση που δίνει στις μηχανικές και φυσικές μεθόδους καλλιέργειας και στις νέες μορφές συνεργασίας και ενσωμά-

Μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από την Ένωση για το Έδαφος (Soil Association)
του Ηνωμένου Βασιλείου με τίτλο «Η βιολογική γεωργία δουλεύει» («Organic Works»)
διαπίστωσε ότι οι βιολογικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις του Ηνωμένου Βασιλείου δη-
μιουργούν 32 % περισσότερες θέσεις απασχόλησης από τις ισοδύναμες μη βιολογικές
γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ενώ οι παραγωγοί βιολογικών προϊόντων στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι κατά μέσο όρο 7 έτη νεότεροι από τους ομολόγους τους της μη βιολογικής
γεωργίας2.

Πρόκειται για σημαντικά νέα σε μια εποχή που η μέση ηλικία των γεωργών στην ΕΕ είναι κατά πολύ μεγαλύτερη των 60 ετών και λίγοι είναι οι νέοι που επιλέγουν να ασχοληθούν με τη γεωργία ως επάγγελμα. Η ίδια έρευνα κατέδειξε ότι οι βιολογικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις δημιουργούν σχεδόν 50 % περισσότερες θέσεις απασχόλησης ανά εκμετάλλευση και πάνω από 30 % περισσότερες θέσεις απασχόλησης ανά εκτάριο σε σύγκριση με τις μη βιολογικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Πράγματι, οι παραγωγοί βιολογικών προϊόντων, ειδικότερα όσοι καλλιεργούν οπωροκηπευτικά, δέχονται μεγάλο αριθμό ασκουμένων, δημιουργώντας όχι μόνο ένα μεγαλύτερο αλλά και ένα νεότερο και πιο αφοσιωμένο εργατικό δυναμικό.
Υπάρχουν εμφανή οφέλη για έναν αναπτυσσόμενο κλάδο που βρίσκεται σε αγροτικές περιοχές, προφανώς όσον αφορά τη δημιουργία θέσεων εργασίας και πλούτου. Αλλά τα ευρύτερα οφέλη της βιολογικής γεωργίας και της παραγωγής βιολογικών τροφίμων δεν περιορίζονται μόνο στις θέσεις απασχόλησης· περιλαμβάνουν τη βελτίωση της βιολογικής ποικιλομορφίας των αγροτικών τοπίων και επηρεάζουν τον τρόπο ζωής των αγροτικών κοινοτήτων.
Καθώς το κοινό συνειδητοποιεί περισσότερο τα οφέλη της βιολογικής γεωργίας για το περιβάλλον και τα ζώα, σέβεται επίσης τους παραγωγούς βιολογικών προϊόντων και άλλες επιχειρήσεις βιολογικών προϊόντων. Η φιλική προς το περιβάλλον εικόνα της βιολογικής γεωργίας την καθιστά σε μεγάλο βαθμό κατάλληλη για αγροτικές και οικοτουριστικές επιχειρήσεις. Ολοένα και περισσότερες βιολογικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις επιλέγουν να λειτουργούν ως εκμεταλλεύσεις επίδειξης, ανοίγοντας τις πόρτες τους σε ένα ολοένα και πιο φιλομαθές κοινό και διοργανώνοντας ανοικτές ημέρες ειδικά για τους μαθητές των σχολείων. Ενεργώντας έτσι οι παραγωγοί βιολογικών προϊόντωνεκπαιδεύουν τους μελλοντικούς καταναλωτές σχετικά με τα οφέλη των βιολογικών τροφίμων και της βιολογικής γεωργίας. Συγχρόνως, δράττονται της ευκαιρίας να διαθέσουν στην αγορά τα προϊόντα τους και να προσελκύσουν τουρίστες. Επειδή πολλοί παραγωγοί βιολογικών προϊόντων είναι επιχειρηματίες, με τις νέες καλλιέργειες, με την εφεύρεση νέων μορφών παρασκευής των προϊόντων της εκμετάλλευσής τους και νέων τρόπων εμπορικής τους διάθεσης, μπορούν να επηρεάζουν ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού και να δημιουργούν νέες ευκαιρίες απασχόλησης.
Παράλληλα με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και ευκαιριών στις αγροτικές κοινότητες, η βιολογική γεωργία είναι επωφελής για το περιβάλλον των αγροτικών περιοχών και για την κοινωνία στο σύνολό της. Οι μέθοδοι της βιολογικής γεωργίας δίνουν μεγάλη έμφαση στην τόνωση της βιοποικιλότητας και στη διατήρηση ή τη βελτίωση των αγροτικών τοπίων και των φυσικών πόρων. Μεταξύ ορισμένων τυπικών πρακτικών περιλαμβάνονται η φύτευση ή η διατήρηση φρακτών και λιβαδιών· η διατήρηση και η ενθάρρυνση της ανάπτυξης της αυτόχθονης χλωρίδας και πανίδας· η προστασία και βελτίωση των υδάτινων πόρων και των πόρων του εδάφους· και η χρήση παραδοσιακών ή αυτόχθονων φυτικών ποικιλιών και ζωικών φυλών. Μια τέτοια μεταμόρφωση των αγροτικών τοπίων είναι επωφελής σε όλους και μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία ενός ελκυστικότερου και δυναμικότερου περιβάλλοντος στο οποίο θα ζουν και θα εργάζονται οι άνθρωποι και ενδεχομένως μπορεί να αναστρέψει την πληθυσμιακή ροή από τις αγροτικές στις αστικές μητροπολιτικές περιοχές.
Σήμερα αναγνωρίζεται ευρέως ότι η βιολογική γεωργία είναι η πλέον φιλική προς το περιβάλλον μορφή γεωργίας, διότι συνυπάρχει αρμονικά με τη φύση και βοηθά στην προστασία των φυσικών ενδιαιτημάτων και των αγροτικών τοπίων. Όλα αυτά μπορούνΓια την περαιτέρω ενίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης σε ολόκληρη την ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε το «Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τα βιολογικά τρόφιμα και τη βιολογική γεωργία» το 2004, το οποίο περιελάμβανε 21 πρωτοβουλίες που αποσκοπούσαν στην ανάπτυξη της αγοράς βιολογικών τροφίμων και στη βελτίωση των βιολογικών προτύπων, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Σε αυτές τις πρωτοβουλίες περιλαμβάνονται και οι προσπάθειες για τη βελτίωση της ενημέρωσης του ευρέος κοινού σχετικά με τη βιολογική γεωργία, την ορθολογική οργάνωση της δημόσιας στήριξης μέσω προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης και τη βελτίωση των προτύπων παραγωγής μέσω της ενίσχυσης της έρευνας. Η νομοθεσία της ΕΕ για τη βιολογική γεωργία και το συνακόλουθο σύστημά της επισήμανσης και πιστοποίησης αποτελούν μέσα ενίσχυσης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και προβολής των βιολογικών τροφίμων.
Καθώς ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι επιθυμούν να γνωρίζουν την προέλευση
των τροφίμων που καταναλώνουν και τον τρόπο με τον οποίο αυτά έχουν παραχθεί, το γεγονός αυτό αποτελεί μια πραγματική ευκαιρία για τη βιολογική γεωργία, τη μεταποίηση τροφίμων, τη διανομή και τις λιανικές πωλήσεις σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.